Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy i 225 rocznica Konstytucji 3 maja

Irena Kuczyńska
Portret króla Stanisława Augusta Poniatowskiego jest już w Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy. Są też dwa z 21 egzemplarzy pierwodruków Konstytucji uchwalonej 3 maja 1791 roku. Wystawa czeka na otwarcie

Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy zaprasza na wernisaż wystawy ,,225 rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja 1791 roku'' 3 maja 2016 roku o godzinie 14.00.

Historyczna rola Konstytucji 3 Maja sprawia że wszystkie związane z nią pamiątki powinny cieszyć się szczególną estymą. W największym stopniu dotyczyć powinna ona zachowanych rękopiśmiennych oryginałów Konstytucji (przetrwały dwa, znajdujące się obecnie w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie) oraz jej pierwodruków.

Tych ostatnich, znanych jest obecnie zaledwie 21 egzemplarzy, odbitych 5 maja 1791 r., prawdopodobnie w warszawskiej drukarni Grölla, w odstępie kilku godzin z dwóch różnych składów. Spośród nich cztery egzemplarze są uwierzytelnione, to znaczy opatrzone podpisem i pieczęcią urzędników grodu warszawskiego, co nadaje im rangę oficjalnych dokumentów trzeciomajowej Konstytucji.

Dwa spośród wspomnianych wyżej dwudziestu jeden egzemplarzy, wszyte w klocki dokumentów z XVIII w. i pochodzące ze zbiorów Pana Wojciecha Kochlewskiego, stanowią centralny punkt eksponowanej w dobrzyckim pałacu od 3 maja br. wystawy „W 225 rocznicę Konstytucji 3 Maja”. Obydwa są czterokartkowe, w formacie folio, a prócz tekstu Konstytucji zawierają również drukowaną formułę oblaty – czyli uwierzytelnienia – w grodzie warszawskim.

Konstytucję 3 Maja uchwalono w drodze swoistego przewrotu parlamentarnego, naruszając ówczesny regulamin sejmowy. Projekt Konstytucji zdecydowano się przedstawić w sejmie bezpośrednio po feriach wielkanocnych, korzystając z nieobecności większości posłów opozycyjnych. Dokonano tego w tygodniu, który nie był przeznaczony na dyskusje nad materiami politycznymi i bez wcześniejszego wydrukowania projektu, tak aby mogli się z nim zapoznać wszyscy posłowie.

Historyczne posiedzenie sejmu rozpoczęło się 3 maja 1791 r. o godzinie 11 - wniesienie projektu Ustawy Rządowej poprzedziło odczytaniu alarmującego doniesienia Deputacji Interesów Zagranicznych, przedstawiające obraz zagrożenia całości i niepodległości Rzeczypospolitej.

Projekt Konstytucji przyjęto po burzliwej, kilkugodzinnej dyskusji, ignorując protesty nielicznych malkontentów, wskazujących na opisywane wyżej naruszenie regulaminu sejmu – jak bowiem oświadczył marszałek Stanisław Małachowski, wobec dokonującej się rewolucji, „wszelkie wątpliwości ustawać muszą”.

Najgłośniej protestującym, choć raczej w sposób nieco teatralny, był poseł kaliski Jan Suchorzewski, który trzymając na rękach sześcioletniego synka, groził „Zabiję własne dziecię, aby nie dożyło niewoli, którą projekt ten szykuje”.

O zakończeniu obrad rozstrzygnął przypadek – około godziny 18 król podniósł rękę, chcąc ponownie zabrać głos – uznano to za gotowość do zaprzysiężenia Ustawę Rządową, czego niezwłocznie dokonano, a następnie, wśród okrzyków „Wiwat król” i Wiwat Konstytucja”, udano się do kolegiaty św. Jana, gdzie zgromadzeni ślubowali wierność Konstytucji.

Formalności niedopełnione przy uchwalaniu Ustawy Rządowej uzupełniono na sesji sejmowej w dniu 5 maja, gdy sejm jednomyślnie zobowiązał członków Deputacji Konstytucyjnej do jej podpisania. Wraz z oblatowaniem – czyli rejestracją w warszawskich księgach grodzkich nadało to jej moc obowiązującego prawa.

asadę trójpodziału władz na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą wprowadzał artykuł piaty („Rząd, czyli oznaczenie władz publicznych”) wprowadzał artykuł piąty, a ich uprawnienia określały kolejne trzy („Sejm, czyli władza prawodawcza”, „Król, władza wykonawcza”, „Władza sądownicza”).

Dwa dalsze artykuły rozstrzygały sprawy związane z regencja i edukacja dzieci królewskich, a ostatni poświęcono „Sile Zbrojnej Narodowej”.

O wielu innych faktach związanych z Ustawą Rządową i jej rolą w historii będzie można dowiedzieć się na wystawie „W 225 rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja” eksponowanej w dobrzyckim pałacu od 3 maja br.

Polecamy również odwiedzenie poświęconej Konstytucji 3 Maja strony internetowej Pana Wojciecha Kochlewskiego (http://www.konstytucja3maja.info/), z którego zbiorów pochodzi większość eksponatów prezentowanych na wystawie.225 lat temu, 3 maja 1791 r. na Sali Senatorskiej Zamku Królewskiego w Warszawie, po wielogodzinnych obradach, przyjęta została Ustawa Rządowa. Już uchwalający ją posłowie i senatorowie Sejmu, zwanego później Wielkim lub Czteroletnim, uświadamiali sobie rangę tego wydarzenia. Choć przyświecające im wówczas nadzieje na skuteczną reformę państwa i wyrwanie go z niemal wiekowej obcej zależności nie spełniły się, Konstytucja 3 maja pozostała dla kolejnych pokoleń symbolem brutalnie zduszonego przez zaborców dążenia do niepodległości, którego znaczenie dla kształtującej się w XIX w. nowoczesnej polskiej świadomości narodowej i historycznej trudno wręcz przecenić. Poza ściśle narodowym, nie można też zapominać o uniwersalnym aspekcie Ustawy Rządowej – wybitnego dzieła oświeceniowego prawodawstwa.

Powyższe, skrótowo tylko naszkicowane, treści związane z dziełem Trzeciego Maja i pamięci o nim, stara się przybliżyć tegoroczna wystawa eksponowana pomiędzy 3 maja a 2 października w dobrzyckim pałacu – rezydencji generała Augustyna Gorzeńskiego, bliskiego współpracownika króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i członka-założyciela Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej.

Większość prezentowanych na niej obiektów pochodzi ze zbiorów warszawskiego bibliofila p. Wojciecha Kochlewskiego, bez którego wszechstronnej pomocy powstanie wystawy nie byłoby możliwe. Spośród pochodzących z Jego zbiorów starych druków, prasy i pism ulotnych na szczególną uwagę zasługują dwa wydrukowane 5 maja 1791 r. pierwodruki Ustawy Rządowej, w tym zwłaszcza egzemplarz uwierzytelniony w grodzie warszawskim, co nadało mu rangę oficjalnego dokumentu Konstytucji. Jako jeden z zaledwie czterech istniejących, uwierzytelnionych w ten sposób pierwodruków, stanowi on bowiem bezcenna pamiątkę narodową.

Na wystawie obejrzeć będzie można również wypożyczone z Muzeów Narodowych w Kielcach, Krakowie, Poznaniu i Warszawie dzieła malarstwa, grafiki i medalierstwa, spośród których wymienić warto zwłaszcza pochodzący z Muzeum Narodowego w Poznaniu, a eksponowany na co dzień w Gołuchowie, portret Stanisława Augusta Poniatowskiego pędzla Marcelo Bacciarellego, który za czasów generała Augustyna Gorzeńskiego zdobił wnętrze dobrzyckiego pałacu.

Wernisaż wystawy rozpocznie się w pałacu w Dobrzycy 3 maja o godz. 14.00. W jego trakcie wysłuchać będzie można wystąpień p. Wojciecha Kochlewskiego oraz prof. dr. hab. Michała Zwierzykowskiego, Kierownika Zakładu Historii Nowożytnej Instytutu Historii Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, którzy przybliżą historyczny kontekst wystawy i znaczenie eksponowanych na niej obiektów.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na wielkopolskie.naszemiasto.pl Nasze Miasto